Tort chlebowy z Korniaktowa

20 lipca 2007 wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych
Przepis:
Koło Gospodyń Wiejskich z Korniaktowa
przewodnicząca Wiesława Szal
Charakterystyka: Tort koloru ciemnego, przełożony ciemnobrązową masą kawową. Kształt okrągły, na przekroju prostokątny. Wielkość ok 1,5 kg, puszysty, miękki. Smak słodki, zapach razowego chleba. Na zewnątrz koloru złocistego, na przekroju – ciemnego brązu.
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:
Korniaktów to wieś w województwie podkarpackim, w powiecie łańcuckim, położona w południowo-wschodniej części gminy Białobrzegi. Wieś rozciąga się po obu stronach Wisłoka. Rzeka dzieli miejscowości na dwa odrębne sołectwa: Korniaktów Południowy i Korniaktów Północny. W północnej części miejscowości znajduje się duży kompleks leśny, urozmaicony stawami, wchodzący w skład Zmysłowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Korniaktów został założony pod koniec XVI wieku przez Konstantego Korniakta, który na pograniczu włości łańcuckich i przeworskich zbudował dworek na tzw. Mikulicach. Na południe od siedziby pańskiej została założona osada zwana Korniaktowem. Dworek i wieś zostały spalone przez Stanisława „Diabła” Stadnickiego. Po wygaśnięciu rodu Korniaktów osada kilkakrotnie zmieniała właścicieli, należała m.in. do Ostrogskich. Pod koniec XVIII wieku osadę wykupiła księżna marszałkowa Izabela Lubomirska i podarowała, wraz z majętnością przeworską, swojemu wychowankowi – Henrykowi Lubomirskiemu. W posiadaniu tej rodziny Korniaktów pozostał do 1944 roku.
Tort chlebowy pieczony był w regionie gminy Białobrzegi od bardzo dawna. Dawniej taki tort przyrządzany z resztek razowego chleba był jednym z niewielu słodkich przysmaków, które wypiekano na wsi. Według informacji ustnych uzyskanych podczas badań etnograficznych przeprowadzonych przez pracowników Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej w 1997 roku, w okolicach Polomii i Baryczki, torty pojawiły się pod wpływem miejskim, głównie „od Rzeszowa”. Informatorki nie potrafiły precyzyjnie określić, od kiedy je pieczono, ale wspominały, że „z dawna” (przypuszczalnie już w początku XX wieku). Pytane kobiety mówiły o „cudnym” cieście, okrągłym jak „kołoc” i przełożonym „słodko maso z masła”. „Było to ciasto na duże okazje. Pieczono je różnie w różnych wsiach”. Informatorki opowiadały, że to „bogoce” piekli takie ciasto, „biedniejsi rzadziej i tam dawano gorszej mąki, nawet razowej, trochę zabielając lepszą. Sypali też resztki utartego chleba”, co według mieszkanek stanowiło dość powszechny zwyczaj.
W okolicach Rzeszowa placki świąteczne miały formę bochenków chleba, pieczono je z mąki pytlowanej, używano często do nich zmielonych, startych i ususzonych kawałków chleba. Do ciasta dodawano w miarę możliwości rodzynki i bakalie, aby było ich jak najwięcej. Czasem za dodatek służyła również kasza jaglana z serem. Tradycja wypiekania tortu chlebowego w Korniaktowie jest bardzo stara, a receptura jego sporządzania przekazywana była z pokolenia na pokolenie. Tort chlebowy wypiekano z dobrze ususzonego i startego chleba razowego, którego używano zamiast mąki. Piekły go babcie i prababcie obecnych mieszkańców. Tort przygotowywano na każde święta oraz większe uroczystości rodzinne (chrzciny, wesela). Obecnie piecze się go również z okazji różnych uroczystości wiejskich i gminnych związanych np. z obchodem święta plonów.