11 września 2007 wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych

Przepis:
Janina Czaban
ul. Sobieskiego 13
37-310 Nowa Sarzyna

Charakterystyka: Ciecz klarowna w kolorze lekko żółtym. Smak lekko słodki, alkoholowy; aromatyczny zapach pigwy, kolor lekko żółty. Zawartość alkoholu w nalewce pigwowej wynosi 40-45%.

Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:
W nalewkach zawiera się mądrość naszych przodków, którzy dobierali je do potraw tak jak inne narody wina. Nalewka to w zasadzie nic innego jak wyciąg alkoholowy zwany po łacinie „tinctura” – aptekarze przyrządzają go z ziół leczniczych. Tak więc wznosząc toast nalewką „na zdrowie” wypełniamy to pojęcie treścią, gdyż oprócz alkoholu w napoju jest wszystko to, co zawierają owoce i zioła czy miody, a co jest cenne dla naszego zdrowia. Nalewki są więc najbardziej tradycyjnym polskim alkoholem.

Pierwsze nalewki robiono w klasztorach. Mieszano w tym celu alkohol z owocami lub ziołami. Później tradycja robienia nalewek weszła do dworów szlacheckich i domów mieszczańskich. Jak wynika z badań etnograficznych, krzew pigwowca rozpowszechnił się w okolicach Leżajska pod koniec lat 60. ubiegłego wieku. Owoce pigwy zaczęto wykorzystywać jako bazę sporządzania syropów na kaszel i zaprawy dodawanej do herbaty przy przeziębieniach (powszechne – okolice Leżajska i Kolbuszowej). Syrop ten bardzo szybko zaczęto wykorzystywać jako podstawę do wyrobu nalewki. Informatorzy z okolic Leżajska i Kolbuszowej mówili o dwóch odmianach tej nalewki: jednej – robionej z wykorzystaniem syropu uzyskanego po posypaniu pokrojonej pigwy cukrem „aż puści sok” i wymieszaniem z czystym spirytusem rozcieńczonym wodą.

Natomiast druga metoda wyrobu tej nalewki mówi o wykorzystaniu do jej przygotowania miodu. Wymaga ona – jak twierdzą informatorzy – dłuższego odstania. Dziś dobra domowa nalewka jest chlubą każdej gospodyni. Podstawową zasadą przy sporządzaniu nalewek jest użycie nie monopolowej wódki, ale czystego spirytusu rozcieńczonego przegotowaną wodą. Nalewki, prócz walorów smakowych, pite „dla pokrzepienia ducha”, mają przede wszystkim właściwości lecznicze. Nalewka z pigwy ma leczniczą moc, która doskonale zabezpiecza przed zimowymi infekcjami.