Historia derenia, niezwykle ciekawego krzewu, które z wiekiem staje się drzewem, nierozerwalnie związana jest z kulturą szlachecką, a szczególnie jego kuchnią. Od lat Arboretum w Bolestraszycach k. Przemyśla przoduje w odkrywaniu tej tradycji, a także w pielęgnacji sadów dereniowych, które rosną na jego terenie.

Świeże derenie mogą być wykorzystane jako owoce deserowe do bezpośredniej konsumpcji, bądź stanowić doskonały dodatek do ciast i deserów owocowych. Dojrzałe i czerwone, a także zielone, ale w pełni wyrośnięte owoce derenia można przerabiać na wiele różnych produktów. Są to przetwory zarówno słodkie, jak i słone, a także produkty alkoholowe. Spośród słodkich przetworów dereniowych wymienić można wyjątkowo smaczne konfitury, dżemy, przeciery, syropy, soki, napoje i kompoty, charakteryzujące się niepowtarzalnym dereniowym smakiem słodko-kwaśnym. Suszone i zmielone owoce mogą stanowić przyprawę do marynat i sosów. Nie w pełni dojrzałe owoce derenia z dodatkiem przypraw, ziół i solanki po ukiszeniu przypominają w wyglądzie i w smaku zielone oliwki. Z kolei najbardziej rozpoznawalnym produktem alkoholowym przygotowanym z tych owoców jest nalewka dereniowa, znana bardziej pod nazwą „dereniówka”. Oprócz nalewek, z derenia można wytwarzać wódkę oraz wino.

To zainteresowanie dereniem, a szczególnie jego przetworami, zaowocowało powstaniem linii produktów z tym owocem, które przygotowało Stowarzyszenie „Pro Carpathia” z Rzeszowa. Do dwóch ręcznie wyrabianych czekolad gorzkiej (zawiera 70,4% wyciągu z nasion kakao) i mlecznej (33,6% wyciągu) z dodatkiem suszonego derenia dołożyli ostatnio dżem dereniowy o unikalnym – nie do podrobienia – słodko-kwaśnym smaku.

Produkty te można zakupić bezpośrednio w siedzibie Stowarzyszenia „Pro Carpathia” (Rzeszów, Rynek 16, II piętro) lub sklepie internetowym www.sklep.podkarpackiesmaki.pl