Już ponad 50 sztuk, w tym 30 matek, liczy stado ginącej rasy kóz karpackich w Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Zootechniki w Odrzechowej koło Sanoka. Gospodarstwo od dekady odtwarza tę rasę. Do hodowców w całym kraju trafiło już stamtąd ok. 30 tych zwierząt. Od połowy marca polscy hodowcy kóz karpackich będą mogli otrzymywać dopłaty z programów rolno-środowiskowych Unii Europejskiej.
Koza karpacka to stara polska rasą, która jeszcze na przełomie XIX i XX wieku licznie występowała na terenach górskich, m.in. na obszarze dzisiejszego Podkarpackiego. Z czasem została wyparta z hodowli przez napływ uszlachetnionych, bardziej wydajnych, ras aż do niemal całkowitego zaniku.
10 lat temu odnaleziono w Polsce dwa, może ostatnie, gniazda kozy karpackiej. Kozy zakupiono wraz z przychówkiem i umieszczono w Odrzechowej rozpoczynając tym samym odtwarzanie rasy. Rok później w ogrodzie zoologicznym we Wrocławiu placówka kupiła jeszcze kozła oraz dziewięć kóz. Odmiana barwna tej rasy dość powszechnie występuje jeszcze w Rumunii oraz na Słowacji i Ukrainie.
Od połowy marca polscy hodowcy kóz będą mogli otrzymywać dopłaty do ich hodowli. Rocznie do jednej samicy dopłata ma wynieść 580 zł. Pieniądze będą pochodziły z funduszy rolno-środowiskowych Unii Europejskiej. Otrzymujący je będą zobowiązani m.in. do poddania stada stałej ocenie genetycznej oraz prowadzić właściwy dla zachowania rasy rozród. Dopłaty mają pomóc w zachowaniu ginącej rasy zwierząt. W Polsce podobna ochrona objętych jest m.in. cztery rasy bydła, siedem ras koni oraz 13 owiec.
Koza karpacka cechuje się dużą odpornością i długowiecznością. Jest doskonale przystosowana do trudnych warunków górskich i niewybredna w doborze pasz. Mleczność w trakcie ośmiomiesięcznej laktacji wynosi średnio 500 kg mleka przy 4 proc. tłuszczu. Jej wydajność jest 50-60 proc. niższa niż mleczność tzw. ras szlachetnych.